हसत खेळत होमवर्क कसा करून घ्यायचा?
आपण आपल्या मुलांना हसत-खेळत गृहपाठ (homework) करायला लावण्यासाठी काही सोप्या युक्त्या वापरू शकता. यामुळे मुलांना अभ्यासाचा कंटाळा येणार नाही आणि ते आनंदाने अभ्यास करतील.
१. अभ्यासासाठी एक चांगली जागा निवडा
मुलांच्या अभ्यासासाठी एक शांत, स्वच्छ आणि हवेशीर जागा निवडा. त्या जागेवर त्यांच्या आवडत्या वस्तू (उदा. आवडत्या कार्टून कॅरेक्टरचे पेन किंवा पेन्सिल बॉक्स) ठेवा. त्यामुळे त्यांना अभ्यासासाठी तिथे बसणे आवडेल.
२. अभ्यासाला खेळासारखं बनवा
उदाहरण: जर मुलाला गणिताचा गृहपाठ करायचा असेल तर तुम्ही त्याला "चला, आज गणितीय खेळाची स्पर्धा खेळूया. जो जास्त प्रश्न बरोबर सोडवेल तो जिंकेल!" असं म्हणून प्रोत्साहित करू शकता.
प्रत्येक योग्य उत्तरासाठी त्याला छोटासा बक्षीस (उदा. एक स्टिकर) द्या. यामुळे त्याला प्रत्येक प्रश्न सोडवण्यासाठी उत्सुकता निर्माण होईल.
३. वेळ मर्यादेचा खेळ खेळा
उदाहरण: मुलाला सांगा की "चला, आपण हा गृहपाठ १० मिनिटांत पूर्ण करूया. बघूया तू किती लवकर पूर्ण करू शकतोस."
यामुळे त्यांच्यामध्ये वेळेत काम पूर्ण करण्याची सवय लागेल आणि ते कामाला गांभीर्याने घेतील.
४. गोष्ट सांगण्याच्या पद्धतीचा वापर करा
उदाहरण: जर त्यांना इतिहासाचा किंवा विज्ञानाचा गृहपाठ असेल, तर त्यातील गोष्टींना एका मजेदार कथेसारखं सांगा. उदा. 'एका राजाची गोष्ट' किंवा 'एका झाडाची गोष्ट'. यामुळे त्यांना विषय सोपा वाटेल आणि लक्षात ठेवायला मदत होईल.
५. गृहपाठाला लहान भागांमध्ये विभागून द्या
उदाहरण: एकाच वेळी २० प्रश्न सोडवायला देण्याऐवजी, ५-५ प्रश्नांचे टप्पे करा. प्रत्येक टप्पा पूर्ण झाल्यावर त्याला थोडा ब्रेक (उदा. ५ मिनिटे) द्या. ब्रेकच्या वेळी तो त्याच्या आवडते काम करू शकतो.
६. प्रत्येक यश साजरे करा
जेव्हा तो गृहपाठ पूर्ण करेल, तेव्हा त्याचे कौतुक करा. त्याला म्हणा, "शाब्बास! तू खूप छान काम केलं आहेस!"
त्याला मिठी मारा किंवा त्याच्या आवडती गोष्ट (उदा. चॉकलेट किंवा छोटीशी खेळणी) द्या.
या सगळ्या युक्त्या वापरल्यास, मुलांना गृहपाठ एक कंटाळवाणे काम न वाटता एक मजेदार खेळ वाटेल आणि ते स्वतःहून आनंदाने अभ्यास करतील.
७ . 'गेम शो' पद्धत वापरा
जेव्हा मूल अभ्यास करायला नकार देईल, तेव्हा त्याला सांगा, "चला, आपण एक गेम शो खेळूया. मी प्रश्न विचारेन आणि तू उत्तर दे."
उदाहरण: जर त्याला मराठीचा गृहपाठ असेल, तर 'मराठीचा जादूगार' असं नाव द्या. प्रत्येक योग्य उत्तरासाठी त्याला एक जादूचा स्टिकर किंवा टाळी देऊन प्रोत्साहन द्या. यामुळे अभ्यासाचा कंटाळा निघून जाईल आणि त्याला मजा येईल.
८ . 'चॅलेंज' द्या
मुलांना चॅलेंज (आव्हान) स्वीकारायला आवडतं. याच गोष्टीचा उपयोग तुम्ही अभ्यासासाठी करू शकता.
उदाहरण: "माझ्याकडे एक मोठं चॅलेंज आहे! बघूया तू हे १० गणितं १० मिनिटांत सोडवू शकतोस का? जर तू हे चॅलेंज जिंकलास, तर आपण संध्याकाळी तुझा आवडता पदार्थ बनवू."
अशा प्रकारे, अभ्यासाला एक खेळ किंवा आव्हान बनवून तुम्ही त्याला प्रोत्साहित करू शकता.
९ . 'खेळण्यांचा अभ्यास'
मुलांच्या आवडत्या खेळण्यांचा वापर अभ्यासात करा.
उदाहरण: जर त्याला अक्षरं शिकायची असतील, तर त्याच्या आवडत्या टेडी बेअरला किंवा कारला समोर ठेवा. त्याला सांगा, "चला, आता आपण या टेडीला 'अ' अक्षर शिकवूया."
यामुळे मुलांना असं वाटेल की ते खेळताहेत आणि त्याच वेळी त्यांचा अभ्यासही पूर्ण होईल.
१० . 'अभ्यास वेळ' ठरवा, पण त्यात बदल करा
नेहमी एकाच वेळी अभ्यास करायला बसल्याने मुलं कंटाळू शकतात. म्हणून, अभ्यासाची वेळ थोडी लवचिक ठेवा.
उदाहरण: "आज आपण नेहमीप्रमाणे ४ वाजता अभ्यास करणार नाही. चला, आज संध्याकाळी ७ वाजता मजा करत अभ्यास करूया."
वेळेत बदल केल्याने त्यांना काहीतरी नवीन करण्याची संधी मिळेल.
११ . 'अभ्यास पॉवर'ची कल्पना वापरा
मुलांना असं सांगा की प्रत्येक योग्य उत्तरासाठी त्याला एक 'अभ्यास पॉवर' मिळेल.
उदाहरण: प्रत्येक प्रश्नाचं योग्य उत्तर दिल्यावर त्याला एक स्टार द्या. १० स्टार झाल्यावर त्याला त्याची आवडती गोष्ट (उदा. टीव्ही पाहणे, सायकल चालवणे) करायला द्या.
TWo letter words
वरील माहितीवर आधारित काही सामान्य प्रश्न (FAQs) आणि त्यांची उत्तरे खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रश्न १: माझा मुलगा गृहपाठ करायला तयारच होत नाही, अशा वेळी काय करावे?
उत्तर: मुलाला लगेच अभ्यासाला बसवण्यासाठी आग्रह करू नका. त्याऐवजी, अभ्यासाला एक खेळ किंवा मजेदार गोष्ट म्हणून सादर करा. उदा. 'चला, आज गणिताचा गेम शो खेळूया' किंवा 'आज आपण एक अभ्यास चॅलेंज करूया'. यामुळे त्याला अभ्यासासाठी उत्सुकता वाटेल.
प्रश्न २: माझ्या मुलीला एकाच जागी बसून अभ्यास करायला कंटाळा येतो, काय उपाय आहे?
उत्तर: अभ्यासाचे छोटे छोटे भाग करा. १०-१५ मिनिटे अभ्यास झाल्यावर तिला थोडा ब्रेक (उदा. ५ मिनिटे) द्या. ब्रेकच्या वेळी ती तिची आवडती गोष्ट करू शकते. यामुळे एकाच वेळी जास्त वेळ अभ्यास केल्याचा कंटाळा येणार नाही.
प्रश्न ३: मुलांना बक्षीस (rewards) देणं योग्य आहे का?
उत्तर: होय, नक्कीच. छोट्या-छोट्या बक्षिसांमुळे मुलांना प्रोत्साहन मिळते. उदा. योग्य उत्तर दिल्यावर स्टिकर देणे किंवा अभ्यास पूर्ण झाल्यावर तिची आवडती गोष्ट करू देणे. बक्षिसे खूप मोठी नसावीत, पण ती त्यांच्यासाठी प्रेरणादायी असावीत.
प्रश्न ४: मुलांना अभ्यासाला बसवण्यासाठी वेळ ठरवणे गरजेचे आहे का?
उत्तर: होय, एक ठराविक वेळ ठरवणे चांगले आहे. पण तो वेळ थोडा लवचिक ठेवा. मुलांना रोज एकाच वेळी अभ्यास करायला बसण्याचा कंटाळा येऊ शकतो. म्हणून, कधी संध्याकाळी, तर कधी रात्री अभ्यास करण्याची परवानगी द्या.
प्रश्न ५: अभ्यास करताना मुलांना मदत कशी करावी?
उत्तर: फक्त उत्तरे सांगण्याऐवजी, त्यांना प्रश्न कसा सोडवायचा हे शिकवा. उदा. गणिताची सोपी पद्धत दाखवा. त्यांच्या प्रश्नांची उत्तरे कथेच्या स्वरूपात द्या. यामुळे त्यांना विषय समजायला सोपा जाईल.
Do you think Parent counciling is important for Students?
Manoj Jarange Patil and Maratha Arakshan 2025
भारत में सर्वाधिक खोजे जाने वाले विषयों पर सामान्य ज्ञान प्रश्नोत्तरी